samedi 30 mai 2015

Colette "Provence VI" - sur une idée de Catarino Lacroix








Colette "Provence VI" 


"Pendant que j'écris, une paix frénétique, un silence exaspéré de cigales couvrent la campagne vide. A deux kilomètres d'ici, la population tropézienne aujourd'hui bout, rôtit, se mouille de sueur et s'éponge, en l'honneur de la foire Sainte-Anne, dont les charmes sont déjà fanés pour moi qui m'y rendis de bon matin.  (.......) 

Le milieu du jour derrière les persiennes est demi-songe, demi-nuit, flottement, torpeur consciente et légère.  
La tubéreuse elle-même se repose d'embaumer. Une cendre solaire tombe du haut du ciel, s'étale sur la mer qu'elle ternit.  
La feuille des mimosas plumeux se détourne de l'ardeur qui la flétrit, et ne montre que son revers blanc.  
Où sont les volubilis bleus, miroirs du matin? Ils cessent de vivre quand le soleil arrive au zénith. 

Midi, en Provence, ne devrait éclairer que la fertile terre déserte.  
Mais les étrangers troublent en battant l'eau, en peuplant routes et plages, un ordre sévèrement établi par le climat.  
Le chat prostré, l'oiseau reployé, le chien pâle et poudreux, notre couleuvre apaisée, l'âne effacé dans l'ombre des cyprès se retirent à midi de l'absurde vie des hommes.  
Au lent passage de l'astre, le moindre tesson abandonné dans les forêts polluées s'allume, et darde un rayon. Une seule feuille du peuplier-tremble bat de l'aile.  
Une seule rame raie le golfe, et ramène un seul pêcheur attardé, qui craint la chaleur et prend, pour gagner sa maison rose, le chemin bordé de figuiers sauvages, traverse une grand flaque de trèfle tendre que le matin voit souvent foulée, mais à l'heure de midi, le passant n'y surprend aucun couple.  
Trêve imposée par un pays voluptueux, la chaste, l'écrasante méridienne sépare les amants moites que la nuit de Provence, transie juste avant l'aube, noue et rejette à leurs plaisirs. » 




*+*+*




Sidonie-Gabrielle Colette, dite Colette, née le 28 janvier 1873 à Saint-Sauveur-en-Puisaye (Yonne) et morte le 3 août 1954 à Paris, est une femme de lettres française, connue surtout comme romancière, mais qui fut aussi mime, actrice et journaliste.

Après Judith Gautier en 1910, Colette est la deuxième femme élue membre de l’Académie Goncourt en 1945.  
Elle en est en outre la première femme présidente, entre 1949 et 1954.


*+*+*+*



jeudi 28 mai 2015

Pujol : QUATRE SASOUS ... vues, par la poésie en langue ariégeoise








QUATRE SASOUS 


TINDETS 




A Julo Ponsollo.

I. — PRIMO.
II. — ESTIU.
III. — TARDOU.
IV. — IBER.


 PRIMO 


Dins la prado que reberdejo  
Las filhotos amasson flhous  
En se chucan pel cap goustous  
La briganèlho que tendrejo. 

La canhièro ja coutelhejo  
Le bièlh sause plhé de gatous.  
La nèu se found dessu's picous  
E dins l'agal l'aigo blhanquejo. 

Bèi le ramat es tousquirat: 
Coumo's poulit l'anhèlh flhoucat  
Que reguinno sus la dressièro! 

Marinèto, nas regussat,  
Debantal nöu e cap coufat,  
Sèrco l' Touni dins la bernhièro! 




ESTIU 


Dins le restoulh segat a ras,  
Le soulelh naut a la Couetèlho  
Escalfuro sus la gabèlho  
Bernat-pudens e poulhicas. 

Que de rajols al bousigas! 
Les abajous tinton la fèlho.  
Pertout jisco la sautarèlho  
Musicièno dels ginestas. 

L'ort a sentous de mèl e flhous  
E l' goujatot als perilhous  
A soucadit uno branqueto. 

— Ja que fa bou, se dits Janou,  
Poudèm bira pel Courtalhou:  
En a l'estiu... Bene Janeto!  



 TARDOU 


Sus la sèrro que tardoulejo  
Tout le falga sulpic bairat  
A mes coulous de roussejat  
Dins le ramat que randoulejo. 

Bèi le felhum cats e tourbejo  
Dins tout le bosc lhèu desfulhat.  
L'aibre qu'es nud ja fa pietat:  
De l'me gaita n'è pos embejo! 

Le joun es court, le soulelh bas,  
La gelado punto le nas,  
Le pastou ba sus las soulanos. 

La Deniso, al Prat del Rial,  
Fourrugo dins tout le marjal:  
En al tems de las ahelhanos! 



 IBER 


Toutis les jouns cap al Semis,  
On bets passa la nèu plha triso.  
Dessus l'plhanèlh, jous brumo griso,  
La bentado fa l'macadis. 

— Dichen passa l'tourbejadis  
Dits le pastou que se mesfiso.  
L'anhèlh, dedens la bordo griso,  
S'adèrm sense belegadis. 

Es la noço de la 'ncantado,  
Tout relhuseich sus la tourrado,  
Les candelous penjon al tet. 

La coco ja's lhèu arrounsado: 
Batestino n'es descoufado,  
Janou s'enfuch dijous l'balet! 




# # # # # # # # # # # # # # # 



mardi 26 mai 2015

P. Pansier :Touniet encò dóu Papo







Touniet encò dóu Papo 




Au dóutour Colombe, 
lou paciènt pedassaire 
de l'istòri dóu Palais di Papo. 


Au siècle quatourgen Nosto-Damo d'Aubuno èro un priéurat bèn renda d'ounte dependié la pichoto capello dóu castèu de Baumo. En aquéu tèms la court pountificalo d'Avignoun trelusissié dins touto sa resplendour. La vilo èro clafldo de prelat magnifi, de segnour ufanous mescla emé un mouloun de pelerin dins lou foularas di marchand de tout païs que s'adusien pèr faire negòci encò dóu plus grand e sumtuous prince de la terro. La fiero de Bèucaire èro rèn à coustat d'aquelo afluènci perpetualo di richesso dóu mounde entié. 

En 1367 l'evesque d'Aurenjo noumè au priéurat de Nosto-Damo d'Aubuno mèstre Bertrand Salcisso que venié de fini sis estùdi à l'Universita d'Avignoun. Lou nouvèu priéu anavo tóuti lis an passa dous mes dins soun benefice. Li raconte que fasié di resplendour de la court pountificalo eicitavon l'amiracioun de Touniet, soun sacrestan, e ié baiavon en meme tèms l'envejo de vèire Avignoun e lou papo. 
 Touniet, ome galoi e afable, rablot, e grassounet coume li gènt de glèiso, èro d'age, e si péu bianquinejavon sus sa cabesso. Despièi vint an qu'abitavo Aubuno, èro ana quàuqui cop à Aurenjo, mounte residavo soun evesque, à Carpentras mounte siejavo lou Reitour dóu Coumtat, mai que poudié èstre tout eiço à coustat di meraviho e di fèsto d'Avignoun? 

Davans la porto, se tenié apieja contro l'ancoulo de la vòuto, un mendicant la tèsto cuberto d'uno cagoulo negro. D'uno man brandavo uno clincleto, de l'autro pourgié uno gaveto en disènt d'uno voues rauco: óublidas pas li pàuri ladre que Diéu a dessepara dóu mounde. — Li passagié pausavon soun óumorno dins la gaveto sènso la touca e s'esvariavon vite en se signant. 
Touniet tirè soun boursicau e i'anè d'uno pèço de tres pata. A travès la Carretarié gagné l'aubergo de la Crous Blanco; meteguè soun ase à l'estable, manjè un moussèu sus lou peirau dóu pous, e coume èro las de la routo anè dourmi à la feniero. 

 L'endeman matin fuguè reviha pèr un brut de campano. Aquelo di Carme a coumencè lou brande en dindant l'angelus. Lou clouchié dis Agustin ié respondeguè, pièi coume s'uno tirassado de poudro aguèsse douna lou sigriau, de tout caire li campano se meteguèron à trihouna, douminado pèr lou boumboum dóu bourdon de Nosto-Damo sus la roco. Touniet s'aubourè, se fretè lis iue un moumenet, pièi descendeguè. Sourtiguè l'ase de l'estable, l'estaquè à uno anello dóu pous, tirè un ferrat d'aigo e netejè sa bèsti. Dóu tèms que ié passavo l'estriho, lou garçoun de l'estable venguè s'asseta sus lou releisset dóu pous, e estaquèron soun bout.  

— Alor, counèisses pas Nosto-Damo d'Aubuno, ié venié Touniet? Uno bello capello e un béu 
clouchié! Sege trau e quinge sèns campano!  
— Matin! faguè l'autre, quinge cènt campano! Quet trignoun! N'avèn pas la mita d'acò en 
Avignoun.  
— Eh! couiòsti! rebequè Touniet, sege trau e quinge sènso campano, fai jamai qu'uno 
campano.  
— E de rire d'aquelo galejado que Touniet servissié regulieramen à tóuti li gènt que venien en 
roumavage à sa capello. 

Soun ase rintra à l'estable, Touniet s'atrenquè: se netejè dins lou ferrat de la póusso dóu camin, passè sa blodo, caussè si soulié nòu à grossi tacho, meteguè dins soun panié uno dougeno d'iòu e sourtiguè de l'aubergo. 
Dins la carriero coumençavo lou vai-e-vèn matinié di jardinié qu'aduson sis ourtoulaio au marcat, vo s'entournon sa vèndo finido. Avisè uno chatouno escarrabihado assetado sus soun ase, lis ensàrri cacalucha de merinjano, de pebroun e de salado. L'abourdè la barreto à la man e ié demande soun camin pèr ana au palais dóu papo. La chato espinchè Touniet; soun bon biais, soun abihage propre i'agradèron. Arrestè soun ase:  
— Sias pas d'eici, brave ome, ié venguè desacatant dins un risoulet de dènt à faire gau à uno rèino.  
— E nàni, siéu lou sacrestan de Nosto-Damo d'Aubuno en dessus de Carpentras. Counèisse pas Nosto-Damo d'Aubuno, siéu de Novo en Prouvènço. Ei lou proumié cop que venès en Avignoun?  

— Lou proumié cop; siéu vengu pèr vèire lou papo. — Bello Nosto-Damo! Vèire lou papo! Mai fau que voste priéu siegue bèn familié em'éu pèr vous avé óutengu uno letro d'audiènci. 
Agantas la co de l'ase e seguissès me.  

 Arriba an cantoun de la glèiso de Sant-Pèire la chato i'ensignant uno carriero dre davans éu, ié 
diguè:  
— Vaqui la carriero de l'Espeçarié; vous menara au grand marcat, e aqui quau que siegue vous mettra sus voste camin.  
E picant soun ase d'uno amarino, la chato virè à drecho vers lou marcat de Sant Pèire. 
 Touniet restavo planta au mitan de la crousiero coume un terme au mitan d'uno terro, badant de vèire tant de mounde. Uno peissouniero d'Arle, mountado sus uno miolo lou butassè: 
 — De-qu'ai qu'entrambles la carriero, bougre d'arlèri? De quau sies à l'espèro, viedase? Es ta femo la bello chato que te quito? Siegues tranquile, em'uno femo ansin mancaras jamai d'ami à l'oustau. Mai quand passaras souto lou pourtau Sant-Laze, bèisso la tèsto, crento de te desbana.  


 Finalamen un jour demande un coungié à soun priéu, e se decidè à ana enjusquo en Avignoun pèr vèire lou papo. Carguè dins lis ensàrri de soun ase uno dougeno d'iòu, un pan de dès lièuro e un panié d'aquéli froumage de cabro envisca de pebre-d'ase que li rènd tant goustous; pièi de bon matin, sa blodo di dimenche sus l'espalo, si soulié nòu pendoula au còu, se meteguè en camin pèr Avignoun. Passè pèr Sarrians, travessè l'Ouveso en dessus de Bedarrido, virè souto lou castèu de Sorgo, e à la vesprado arribè sous lou bord dóu Rose. 
 A mesuro qu'aprouchavo d'Avignoun la routo s'encoumbravo de mai en mai de gènt à pèd de touto sorto, de cavalié cubert de pòusso, e de carreto tentado. Tóuti se pressavon d'arriba avans l'ouro de la barraduro di porto. Touniet seguissié lou courrènt entira pèr éu. Vers la capello de Sant-Michèu-lou-Roufian la foulo di gènt se divisavo en tres bando; lis un gagnavon la porte Aurose en rihejant long de l'aigo; lis autre óublicavon de-vers la porto Limbert. Touniet se mescle au tresen mouloun que s'adraiavo vers la porto Sant-Laze. 



— Touniet avié pas sa lengo dins sa pòchi; ié rebequè: Quau manjo amar pòu pas escupi dous. Toun ome anara dre au paradis d'avé agu sus terro pèr coumpagno uno leidarello coume tu, marchando de pèis pourri. D'ounte sortes? D'un agroufinié mounte servies d’espaventau i passeroun?  
Lou flo di gènt que passavon li separè e meteguè fin à la chamaio. 

 Au grand marcat Touniet demandè soun camin à uno repetiero:  
— Oh! ei bèn facile, ié respoundeguè. 

Prenès à dre davans vous fin que siguès au pous di biòu. Aqui virarés à man drecho pèr la carriero di Champèu que vous menara en fàci de la grand porto dóu palais. Autramen, voulès rèn me croumpa! Salado fresco de Novo, merinjano de Castèu-reinard, ambricot d'Aramoun, pessègue de Cabano, figo de Sazo... Vaqui, ma bello damisello, mi pessègue soun jalous de vòsti gauto. Ei pas à plague lou calignaire que li poutounejo. Dous liard la liéuro pèr vous, ma bello chato.  
 Touniet arribè à la grand porto dóu palais; èro sarrado.  
— Ato, se diguè, siéu trop matinié, lou papo se lèvo pas de tant bono ouro. Vau faire un tour à Nosto-Damo di Doun. Mountè sus la roco, ausiguè la messo e varaiè uno passado dins la glèiso. Quand descendeguè, la porto dóu palais èro duberto. Un mouloun de varlet intravon vo sourtien. Un gardo-cors, daura dessus soun abihage, soun alabardo à la man entramblavo la porto. Touniet s'adreissè à n'éu:  
— Moun bèu moussu, siéu Touniet, lou sacrestan de Nosto-Darno d'Aubuno. Voudriéu parla au papo.  
Lou gardo l'espinchè d'un èr de mesprés e lou boutè deforo dóu manche de soun alabardo, ié disènt:  
— Allez, gueusaille, votre place n'est pas ici.  
— Bon, se pensè Touniet, encaro un d'aquéli franchimand que counèisson rèn à noste parla.  
 S'assetè pensatiéu en foro de la porto sus un ban de pèiro, mounte un autre alabardié gardavo un enfant tout jouinet. Lou bel enfantoulet en jougant aubourè lou curbecèu dóu panié de Touniet.  
— Vos resta tranquile? Vène eici, ié charrè soun paire.  
— Oh! qu'èi mignot, faguè Touniet. Tè! moun bèu, cerco, ta vido.  
— E i'aubourè lou curbecèu. L'enfant sourtiguè dóu panié un brassadèu que Touniet avié croumpa à touto zuerto, e gouludamen lou pourtè à sa bouco.  
— Vos-ti leissa acò, ié charpè soun paire.  
— Lou cridès pas, venguè Touniet. Tè! èi pèr tu lou brassadèu, gardo-lou.  
L'enfant qu'avié remés lou brassadèu dins lou panié, lou reprenguè countènt.  
— Eh bèn! coume se dis, iè rebequè leu paire.  
— Gramaci, bretounejè lou pichoutet, levant vers Touniet sis iue recounèissènt.  
 Alor Touniet e l'alabardié parlèron. Touniet diguè quau èro e coume avié fa lou viage d'Avignoun pèr vèire lou papo. — Bèu bon Diéu, ié rebequè l'alabardié, vous moucas pas emé lou couide. S'intro pas dins lou palais coume dins la grand plaço; e pèr ço qu'èi d'èstre reçaupu en audiénci, fau pas tabla sus un tau plan. I'a que li grand segne que poscon óuteni aquel ounour. 
  
— Pamens èstre vengu de tant liuen e pas pousqué vèire lou papo?  
— Se voulés que vèire lou papo, i'a un biais. Dimenche dèu assista à la grand messo à Nosto- Damo.  
—Vaqui bèn moun afaire, anarai à Nosto-Damo. 
— O, mai i'a adeja un mes que tóuti li plaço soun retengudo. 
— Petard de sort! quet malastre!  
— Paciènci, ai moun idèio. Lou campanié de Nosto-Damo èi lou cousin de ma femo, ié demandarai de vous leissa intra dins lou clouchié. D'aqui vèirés passa lou papo quouro anara à la glèiso.  
— Gramaci. Mai sara pas di que m'aurès óubliga pèr rèn.  
E tirant dóu panié sa dougeno d'iòu, ié pourgiguè, disènt: Vaqui uno dougeno d'iòu de poulo blanco qn'aviéu adu pèr lou papo. D'abord qu'es ansin, saran pèr vous.  
— Fau pas de refus, mai soulamen vendrés à miejour manja la soupo à l'oustau. Me dison Nicoulau la Cialo. Demore au cantoun di Champèu contro lou pous di biòu.  

 Sus li miejour Touniet s'aduguè emé si froumage au pebre-d'ase, qu'agradèron forço à la bourgeso. La Cigalo avié vist lou campanié, Touniet poudié coumta sas sa plaço dins lou clouchié. 

 Ero que lou dimecre, enjusqu'au dimenche Touniet agué lou lesi de vesita la vilo. Se permenavo la biasso sus l’espalo. Quand passavo i marcat, li repetiero lou vesènt se disien:  
— Tè! li ladre an un nouvèu quistoun. Venès eici, l'ome, ié cridavon.  
E ramplissien soun saquet de tout ço qu'avien: ourtoulaio, fru, pan, car salado, etc.  
— Sauverdiéu! se disié Touniet, quet païs de Pamparigousto! lis estrangié soun nourri pèr rèn.  
— E venié, avans que de ié soupa, vuja sa biasso sus la taulo de la femo de soun ami Nicoulau la Cigalo, que lou charpavo de croumpa tant de viéure. 

 Lou dimenche Touniet se levè de bon matin pèr ana à la messo i Carme. Ero pas encaro set ouro quand arribè à Nosto-Damo. Li carriero à l'entour èron negro de mounde. En jougant di couide pervenguè pamens à la porto dóu clouchié. Subran lou campanié lou faguè mounta. La tourre di campano èro adeja pas mau clafido de pacaniho. Tout en aut, Touniet se pousquè metre à-n'un fenestroun d'ounte se vesié bèn l'escalié que vai dóu palais à la catedralo. Li gènt qu'avien si plaço retengudo dins la glèiso arribavon à cha pau; lis ome, dins d'abihage trelusènt d'or e d'argènt; li femo, espingoulejado e cuberto de jouièu e de dentello. 

 Un brisoun avans nòu-v-ouro, sourtiguè un mouloun d'alabardié que netejèron la mountado, de la foulo que l'encoumbravo. Quand nòu-v-ouro dindè au reloge dóu palais, Touniet veguè veni d'abord uno bando de clerc e de capelan en subre-plis brouda; pièi parèigué souto la porto augivalo dóu palais un pàli blanc garni d'or, pourta pèr quatre fraire dis ordre mendicant. Tant-lèu li gènt qu'èron à l'entour, esquicha coume de sardo dins un barrichèu, cridèron: Vivo lou papo!  
 Lou pàli mountavo plan-plan segui d'une dougeno de cardinau en raubo roujo. A mesuro que mountavo, li gènt se metien à ginoun. Lèu tout dispareiguè souto lou porge de la glèiso. Avié gaire dura aquelo proucessioun, estènt que la mountado, que vai de la porto dóu palais à Nosto-Damo, a pas vint cano de long; mau-grat qu'aguèsse bèn escarcaia li parpello Touniet avié vist dóu papo just uno man que sourtié dóu pàli e benesissié lou pople. 
 Sus li vounge ouro, lis alabardié, qu'avien segui lou papo dins la glèiso, venguèron de nouvèu faire renja li gènt. Passèron li clerc, lou pàli, e li cardinau: Touniet veguè encaro la man dóu papo benesissènt la foulo; la porto dóu palais se barrè; la fèsto èro finido. 

 Touniet venguè dire à-diéu-sias à la Cigalo, pièi escambarlè soun ase e se meteguè en routo pèr s'entourna. A la sournuro èro sus li ribo de l'Ouveso. Desbatè l'ase, l'estaquè à uno piboulo, tirè la biasso, e après avé manja un moussèu s'endourmiguè souto un chaine ramu. L'endeman rintrè à Nosto-Damo d'Aubuno. 
 Lou rèsto de sa vido Touniet countè à la vihado li meraviho d'Avignoun e sa vesito au papo:... alor lou papo me faguè asseta e cridè à sa chambeirouno:  
— Zino, adus uno fuieto de vin dóu plus vièi dóumaci èi pèr béure emé lou sacrestan de Nosto-Damo d'Aubuno.  
— Quand lou papo m'aguè fa l'ounour de touca soun got emé lou miéu:  
— O Sant Paire, ié diguère, vaqui un vin qu'èi mai que bon, èi famous. Pamens se jamai 
voulias veni à Nosto-Damo d'Aubuno, vous fariéu tasta un muscat de Baumo que vous n'en 
liparias la barjo.  
— Dise pas noun, me rebequè Sa Santeta, dise pas noun, moun brave Touniet. N'en vau 
prendre noto.  
 Alor durbiguè un grand registre, trempe sa plumo d'auco dins l'encrié, e cr, cr, escriguè dos  ligno sus lou pergamin. Mai pièi óublidè sa proumesso e mouriguè sènso veni à Nosto-Darno  d'Aubuno. 

 E Touniet apoundié d'un èr d'impourtanço e de counfidènci: Acò m'estouno pas; èro tant  óudupa, aquéu Sant ome, e avié tant d'afaire en tèsto! 




dimanche 24 mai 2015

Pujol :E MERCAT LE TIU NOUM... poésie en langue ariégoise








E MERCAT LE TIU NOUM... 



Al Rajol del Soulelh. 



E mercat le tiu noum sus la nèu argentado  
And'un bouci plha lhis d'abelhanhiè cremat.  
Las lhetros qu'aimi tant an tout escalfurat  
E l'estelo del cèl ne be tout' estounado. 

Le tiu noum a crescut dins la fresco tourrado.  
L'ausèlh le bets de lhènh; le pastou l'a cridat  
E le retrounadis rescoumpasso l'sarrat,  
En tournan cap a ieu coumo'no marmusado. 

La nèu aura foundut e l'printems arribat,  
La calou del tiu noum, mès que l'assoulelhat,  
Fara creiche sus elh las estelos blhanquidos. 

E quand sira l'estiu que tournara beni,  
Al pijol tout flhourit courrirè de seguido:  
I aura 'ncaro l' tiu noum que beirè resplhandi! 



*+*+*+*


vendredi 22 mai 2015

Jaque lou sòci : La maire dóu prougrès







La maire dóu prougrès  



Parèis que leis obro espelido 
Pèr lei belugo de mei rai 
Prouclamon pas que siéu en vido 
E moun eisistènci verai. 
Quand lei siècle canton ma glòri, 
Quand siéu toujour mounte l’ome es, 
Dins lei castèu, lei mas, lei bòri, 
N'a que m'aclapon de mespres: 
— Qu siés? m'a dich uno acampado 
De gènt voueinu d'un sabé faus, 
— Qu siés, un pantai, uno fado 
Enganarello dei mourtau? 
Siés rèn qu'uno trevo, qu'un glàri, 
Tu que ti diés: la Liberta! 
Bord qu'un moutiéu es necessàri 
Pèr boulega la voulounta. 
La voulounta, coumo endourmido 
Souartirié pas de soun repaus 
Sènso l'estiganço que crido 
En li dounant lou vanc: Dau! dau! 
Quand sus d'elo vènon en bando 
Leis estiganço, lei moutiéu, 
N'a toujour un que la coumando, 
Es lou pus fouart, es lou pus viéu. 
E, bord qu'es pas proun pouderouso 
Pèr si passa dóu boulegun 
D'aquel autre que la desnouso, 
Es pas libro! e tu siés degun! 
Siés degun, rèn, maugrat la croio 
Dei fouele e dei bòrni cadet 
Que ti preston glòri, beloio, 
Amo, vido, forço e poudé! 
E puei, eici, qu t'aurié messo? 
Vendriés-ti dóu ciele o dóu sòu? 
Diéu t'a-ti fa, fausso divesso? 

 Vo naturo emé soun crusòu? 
Que nous va diguon teis apotro 
Qu'en ti cantant perdon l'alen!... 
Se va dien, ti faren de votro, 
Mai pouedon pas, siés rèn, rèn, rèn!  


Vaqui lei paraulo enrabiado 
Qu'an giscla d'aquelo acampado 
D'ome que si creson letru. 
Eh bèn vous diéu, fè saberu: 
Se siéu fiho de la matèri 
Que si pourrisse au çamentèni, 
Vo bèn se siéu fiho de Diéu, 
Va pourrès pas saupre, mai siéu! 
Siéu! bord que dins l'esprit de l'ome 
Se li rescountro ges de come 
Que l'obro siegue d'arresta 
Lou vougué de la voulounta. 


E siéu bord que de sa nervîo 
La voulounta de l'ome pòu 
Si coungria — e si coungrîo — 
Soun estiganço coumo vòu. 
E siéu bord que leis estiganço 
Que l'esprit li mete davans 
Soun d'imàgi sènso pueissanço 
Que pouesque li douna lou vanc. 
Soun d'imàgi, rèn que d'imàgi, 
N'a de bèu, d'autre d'avarié, 
Mai quau que siegue, sei plumàgi 
An ni forço, ni vigourié. 
Soun aqui, èsse sènso vido; 
La voulounta mando un regard, 
Lei vist, chausisse e si decido 
Pèr tau vo tau, de soun sicard. 

Si decido s'acò l'agrado, 
E se vòu pas, va pòu, pamen. 
Dounc, bord que per rèn es fourçado, 
Es libro de soun un mouvamen. 


Alor, qu countèsto ma vido? 
Quàuquei cervello deglenido 
D'ounte lou sen s'es escapa, 
Que de l'esprit n'an que l'escorço, 
Bord que li lèvon de sei forço 
Iéu subre-tout que sènton pas! 
L'avugle dins la baumo sourno 
Mounte lou malan l'encafourno 
Vist jamai lei rai dóu soulèu, 
Ansin lei tèsto demasiado 
Vien pas mei lusour samenado 
Un pau pertout souto lei cèu. 
— Qu siés? M'an di. Qu siéu? Nouvîci! 
Siéu la maire de la justîci 
Que naisse quand meti l'acord, 
Vo, pèr miés dire, l'équilibre 
Entre lou vougué dei gènt libre 
Que s'escoutelavon d'abord 
Qu siéu? Siéu la forço que pousso 
Ei proumié jour, fouero dei brousso, 
Dei roumias, dei roco, dei grès, 
Dins lei draiòu, dins leis endano, 
Puei dins lei routo largo e plano 
Lei gràndei rodo dóu prougrès. 
Siéu l'oubriero de la beluro 
Que l'art ajusto à la naturo, 
Siéu la maire de l'ideau 
Que pinto e flouco leis ideio 
De trelusido e de liéureio, 
E pouarto leis esprit tant aut. 
Siéu la flamo que mete ei veno 
Deis ome uno ardour que lei meno 
Vers lou miés, vers lei tèms urous. 
E fa que meton en pòutîo 
La fèro e sourno tiranîo 
Dei rèi, dóu sabre e de la crous. 
Siéu... Mai n'a proun... pàurei cervello, 
Sauprès que qui m'a pas, mi bèlo, 
E que, maugrat vouéstrei prepaus. 
Dins lou mounde l'a qu'uno rego: 
L'ome; la gènt que mi renego 
S'encadeno emé leis esclau. 




Jaque lou sòci 


************************ 


— À parti de deman, disié un ibrougno, me fau vitrié, d'aquéu biais aurai de-longo lou vèire en man. 


*+*+*



mercredi 20 mai 2015

Aubanel : NOSTO-DAMO D'AFRICO




NOSTO-DAMO D'AFRICO 




A MOUNSEGNE PAVY, EVESQUE D'ARGIÉ 


I'a proun tèms que lou sang t'arroso, 
Vièio Africo, e lou sang fegoundo, à tèms o tard! — 
Sang di martire e di sóudard, 
O roso roujo, o bello roso, 
Siés espandido sus l'autar. 

Roso d'Africo, Nosto-Damo, 
Pieta, pieta de nòstis amo! 
Nosto terro èi cremado, 
o roso! mando-nous, 
Coume uno douço plueio, 
L'eigagno de ti fueio, 
Lou prefum de ta flous. 


Te bastisson uno capello. 
La bastisson amount, 
pèr que fugue un signau 
A l'Aràbi qu'es à chivau, 
Au marin que la mar bacello, 
E que de liuen ié fague gau. 

Roso d'Africo, Nosto-Damo, 
Pieta, pieta de nòstis amo! 
Nosto terro èi cremado, o roso! mando-nous, 
Coume uno douço plueio, 
L'eigagno de ti fueio, 
Lou prefum de ta flous. 

Au souleias que vous esbriho, 
Vàutri qu'anas trimant à travès li sablas, 
Caravanié, quand sarés las, 
Venès au rousié de Marìo 
Cerca l'oumbrun e lou soulas. 

Roso d'Africo, Nosto-Damo, 
Pieta, pieta de nòstis amo! 
Nosto terro èi cremado, o roso! mando-nous, 
Coume uno douço plueio, 
L'eigagno de ti fueio, 
Lou prefum de ta flous. 

Emé de pèiro, emé de maubre, 
Aubouren la capello, aubouren-la bèn aut! 
Que de tóuti fugue l'oustau!... 
Quand lou rousié sara 'n grand aubre, 
L'assoustara de si rampau. 

Roso d'Africo, Nosto-Damo, 
Pieta, pieta de nòstis amo! 
Nosto terro èi cremado, o roso! mando-nous, 
Coume uno douço plueio, 
L'eigagno de ti fueio, 
Lou prefum de ta flous. 

Vierge, ai paga ma redevènço: 
Mis amour an brula dins toun encensié d'or... 
Vierge, refresco-me lou cor! 
E 'ntre l'Africo e la Prouvènço, 
Que touto velo ane à bon port! 

Roso d'Africo, Nosto-Damo, 
Pieta, pieta de nòstis amo! 
Nosto terro èi cremado, o roso! mando-nous, 
Coume uno douço plueio, 
L'eigagno de ti fueio, 
Lou prefum de ta flous. 


A ti pèd mete aqueste libre: 
O Tu que siés la vido, e l'espèro, e l'amour, 
Enfestoulis, celèsto flour, 
L'obro proumiero dóu felibre, 
Obro de jouinesso e d'ounour. 




*+*+*